Allergiepollen en een veranderend klimaat
Steeds meer Nederlanders hebben last van hooikoorts, rode ogen en een kriebelende keel. Tegelijkertijd verandert het klimaat: de gemiddelde temperatuur stijgt en de seizoenen lijken te verschuiven. Deze twee ontwikkelingen hangen nauw met elkaar samen. Klimaatverandering beïnvloedt namelijk wanneer planten bloeien, hoeveel pollen zij produceren en hoe lang het pollenseizoen duurt.
In Nederland merken we dit vooral bij bekende boosdoeners zoals berk, grassen en ambrosia. Waar het pollenseizoen vroeger redelijk voorspelbaar was, schuift het nu op en rekt het zich uit. Dat heeft directe gevolgen voor iedereen met allergieën, maar ook voor de zorg, de arbeidsproductiviteit en de manier waarop we onze leefomgeving inrichten.
Langere en intensievere pollenseizoenen
Vroegere start van het voorjaar
Door zachtere winters en warmere lentes starten veel planten eerder met groeien en bloeien. De eerste pollen van bijvoorbeeld hazelaar en els worden nu soms al in de late winter gemeten. Voor mensen met allergieën betekent dit dat klachten eerder beginnen dan zij gewend zijn. Medicatie pas inzetten als de jeukende ogen al zijn begonnen, is daardoor steeds minder effectief.
Meer bloeicycli per jaar
Bij sommige soorten leidt een langer groeiseizoen ertoe dat ze meerdere keren per jaar kunnen bloeien. Dat geldt vooral voor bepaalde grassoorten en kruiden. In plaats van één duidelijke piek ontstaan meerdere kleinere pieken, waardoor het voor hooikoortspatiënten lastiger wordt om een klachtvrije periode te hebben.
Hogere pollenproductie per plant
Hogere CO2-concentraties in de lucht werken voor veel planten als een soort groeibevorderaar. Zij produceren meer biomassa én vaak meer pollen. Onderzoek laat zien dat pollen in een CO2-rijkere atmosfeer niet alleen talrijker kunnen zijn, maar soms ook meer allergene eiwitten bevatten. Dat kan klachten verergeren, zelfs als de totale pollenconcentratie niet extreem hoog is.
Nieuwe soorten en verschuivende verspreiding
Opkomst van sterk allergene invasieve soorten
Een belangrijk gevolg van een warmer klimaat is dat soorten die van oorsprong zuidelijker voorkomen, zich nu ook in Nederland thuis voelen. Ambrosia is daarvan een bekend voorbeeld. Deze plant produceert zeer sterke allergiepollen en kan de hooikoortsklachten aanzienlijk verergeren. Een warmer en droger najaar maakt het makkelijker voor ambrosia om zich te vestigen en uit te breiden.
Verstedelijking en hitte-eilanden
In steden is het vaak warmer dan in het omliggende platteland, onder andere door steen, asfalt en gebrek aan schaduw. Dit stedelijk hitte-eiland zorgt ervoor dat planten in de stad eerder uitlopen en langer actief blijven. Stedelijke bomen en grasvelden kunnen daardoor relatief veel pollen verspreiden in een omgeving waar al veel mensen dicht op elkaar wonen.
Wat kun je zelf doen tegen pollenklachten?
Kiezen voor slimme beplanting
In je tuin of op je balkon kun je bewust kiezen voor soorten die weinig of minder allergene pollen produceren. Denk aan meer insectbestuivers in plaats van windbestuivers. Ook het beperken van sterk allergene soorten, zoals bepaalde siergrassen of berken, kan helpen om de lokale pollenbelasting te verminderen.
Gebruikmaken van weer- en polleninformatie
Omdat het pollenseizoen minder voorspelbaar wordt, is actuele informatie belangrijker dan ooit. Online pollenradars en weersites geven steeds vaker een verwachting van de pollenbelasting. Door medicatie en buitensportmomenten daarop af te stemmen, kun je klachten beperken. Dit laat mooi zien hoe kennis van weer, klimaat en natuur direct bijdraagt aan je dagelijkse leefcomfort.
Klimaatmaatregelen als structurele oplossing
Op de lange termijn helpt alleen het beperken van verdere opwarming om de trend van langere en intensievere pollenseizoenen af te remmen. Minder uitstoot, meer groen in de stad en een bewuste inrichting van onze leefomgeving zijn niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor de gezondheid van iedereen die last heeft van allergieën.
