Klimaatverandering en extreem weer
We ervaren het allemaal: zomers worden heter, regenbuien heviger en winters onvoorspelbaarder. Extreem weer komt steeds vaker voor en dat is geen toeval. Klimaatverandering speelt hierin een grote rol. Maar hoe werkt dat precies? Waarom zorgt de opwarming van de aarde voor meer extreem weer? In dit artikel leggen we het in detail uit.
De rol van broeikasgassen
Broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) zorgen ervoor dat warmte van de zon in de atmosfeer blijft hangen. Door menselijke activiteiten zoals het verbranden van fossiele brandstoffen en grootschalige veeteelt stijgt de concentratie van deze gassen. Het gevolg is dat de aarde opwarmt. Deze opwarming heeft verschillende effecten op weerpatronen en luchtstromen wereldwijd.
Hogere temperaturen, meer energie in de atmosfeer
Warme lucht kan meer vocht vasthouden dan koude lucht. Dat betekent dat als de temperatuur stijgt, er meer waterdamp in de atmosfeer aanwezig is. Waterdamp is op zijn beurt ook een broeikasgas, wat het effect nog verder versterkt. Bij heftige regenbuien komt al dat extra vocht in korte tijd naar beneden, wat kan leiden tot overstromingen. Aan de andere kant zorgt de hogere verdamping er ook voor dat het in bepaalde gebieden droger wordt, met langdurige droogte en bosbranden tot gevolg.
Zeespiegel en stormen
De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat gletsjers smelten en het waterpeil in de oceanen stijgt. Daarnaast zet warm water uit, wat ook bijdraagt aan de zeespiegelstijging. Hogere zeespiegels zorgen ervoor dat wanneer er stormen optreden, het water dieper het land in kan stromen. Bovendien krijgen stormen meer energie uit warm oceaanwater, waardoor ze krachtiger en destructiever kunnen worden.
Verandering in atmosferische circulatie
De opwarming van de polen zorgt voor verstoringen in de luchtdoorstroming op het noordelijk halfrond, met name de straalstroom. Deze luchtstroom bepaalt grotendeels het weer in Europa. Als deze straalstroom trager of grilliger wordt, ontstaan langere periodes van droogte, neerslag of kou. Zo kunnen hittegolven of regenfronten langer boven een gebied blijven hangen dan normaal, wat leidt tot extreem weer.
Wat kunnen we hieraan doen?
Hoewel het lastig is om extreme weersomstandigheden direct te voorkomen, kunnen we de risico’s op lange termijn beperken door de uitstoot van broeikasgassen drastisch te verminderen. Dat kan door energie te besparen, te kiezen voor duurzaamheid in consumptie en productie en over te stappen op hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast is het belangrijk dat zowel overheden als burgers zich voorbereiden op de gevolgen van extreem weer, zoals hitteplannen, watermanagement en klimaatadaptieve steden.
