Klimaatverandering en klimaatvariabiliteit: wat betekenen ze?
De termen klimaatverandering en klimaatvariabiliteit worden vaak door elkaar gehaald, maar ze betekenen niet hetzelfde. Beide begrippen hebben te maken met het gedrag van het klimaat over tijd, maar ze verschillen in oorzaak, duur en impact. In dit artikel leggen we het verschil uit tussen deze twee belangrijke termen. Zo krijg je meer inzicht in wat er precies speelt binnen de klimaatdiscussie.
Wat is klimaatvariabiliteit?
Klimaatvariabiliteit verwijst naar natuurlijke schommelingen in het klimaat die plaatsvinden over maanden, jaren of decennia. Deze variatie is onderdeel van het natuurlijke systeem van de aarde. Bekende voorbeelden zijn El Niño en La Niña, twee fenomeen die om de paar jaar veranderingen veroorzaken in temperatuur en neerslagpatronen wereldwijd.
Klimaatvariabiliteit is dus tijdelijk en cyclus-gedreven. Het is een natuurlijk proces dat zowel warme als koude periodes kan veroorzaken, zonder dat er sprake is van een trend op de lange termijn. Deze schommelingen kunnen het ene jaar leiden tot een milde winter en het andere jaar tot extreme droogte, zonder dat dit iets zegt over het klimaat op de lange termijn.
Wat is klimaatverandering?
Klimaatverandering daarentegen verwijst naar een structurele en langdurige verandering in het mondiale of regionale klimaat. Het gaat hierbij om trends die zich over tientallen tot honderden jaren voordoen. Wetenschappers zijn het erover eens dat de huidige klimaatverandering grotendeels wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten, zoals het gebruik van fossiele brandstoffen, ontbossing en industriële uitstoot van broeikasgassen.
Klimaatverandering zorgt onder andere voor een stijgende temperatuur wereldwijd, zeespiegelstijging, smeltende ijskappen en extremere weersomstandigheden. De invloed van de mens zorgt ervoor dat deze veranderingen sneller en heviger optreden dan bij natuurlijke klimaatveranderingen uit het verleden.
Het belang van het onderscheid
Het verschil begrijpen tussen klimaatverandering en klimaatvariabiliteit is essentieel, vooral in discussies over beleidsmaatregelen en aanpassingen aan het veranderende klimaat. Klimaatvariabiliteit kan zorgen voor tijdelijke afwijkingen, zoals een extreem koude winter binnen een verder opwarmende wereld. Het is dus belangrijk om zulke korte termijn fluctuaties niet te verwarren met de langetermijntrend van klimaatverandering.
Door deze begrippen uit elkaar te houden, kun je beter begrijpen waarom sommige seizoenen 'normaal' lijken ondanks opwarming, en waarom het klimaatbeleid zich richt op structurele veranderingen in plaats van incidenten.
Hoe herken je het verschil in de praktijk?
Een enkele hete zomer of een extreem nat voorjaar betekent niet automatisch dat het klimaat verandert. Dergelijke gebeurtenissen vallen meestal onder klimaatvariabiliteit. Pas als er sprake is van een langdurige toename in gemiddelde temperaturen wereldwijd, over decennia heen, spreken we van klimaatverandering. Meteorologische en klimatologische instituten zoals het KNMI houden deze trends nauwgezet bij en analyseren de gegevens om de juiste interpretaties te maken.
Samenvattend
Klimaatvariabiliteit is een natuurlijk proces van tijdelijke fluctuaties in weer en klimaat over kortere perioden, terwijl klimaatverandering een structurele, langdurige verandering van het mondiale klimaatsysteem is. Beide begrippen spelen een grote rol in het begrijpen van onze planeet en hoe we haar kunnen beschermen tegen verdere schade. Door deze verschillen goed te kennen, kunnen we ook effectiever bijdragen aan bewustwording en duurzame keuzes in het dagelijks leven.
