Wat verstaan we onder verborgen plastic in cosmetica?
Veel verzorgingsproducten bevatten plastic, zonder dat dit direct zichtbaar is. Dit plastic zit verwerkt in crèmes, scrubs, shampoo, make up en zelfs zonnebrand. Het gaat dan om hele kleine deeltjes, zogenaamde microplastics, of om vloeibare en gelvormige kunststoffen die een bepaalde functie hebben in het product.
Op de verpakking herken je deze stoffen niet aan het woord plastic, maar aan namen als polyethyleen, polypropylene, acrylates copolymer of nylon. Ze zorgen bijvoorbeeld voor een zachte textuur, een glanzend laagje of maken een product waterbestendig. Voor onze huid lijkt dat handig, maar voor milieu en natuur zijn deze toevoegingen een stuk minder onschuldig.
Hoe komt cosmetisch plastic in het milieu terecht?
Bij elk gebruik spoelen we een deel van deze kunststoffen weg via douche, wasbak of bad. De microplastics zijn zo klein dat waterzuiveringsinstallaties ze vaak niet volledig kunnen filteren. Een deel komt uiteindelijk in rivieren, meren en zeeën terecht. Daar horen ze niet thuis, want plastic wordt in de natuur niet afgebroken tot onschadelijke stoffen.
In het water zweven de deeltjes rond of zakken naar de bodem. Ze binden zich aan andere vervuilende stoffen en worden opgenomen door plankton, schelpdieren en vissen. Zo verspreidt het plastic zich door de voedselketen, met effecten die we nog lang niet volledig begrijpen.
Wat is de impact op dieren en ecosystemen?
Microplastics in het waterleven
Dieren kunnen microplastics aanzien voor voedsel. Een mossel kan duizenden deeltjes per dag filteren, een vis kan ze met plankton of andere prooidieren mee inslikken. De deeltjes kunnen schade veroorzaken aan darmen, ontstekingen opwekken en energie kosten bij de vertering. Bovendien hechten er vaak giftige stoffen aan het plastic, die zo extra geconcentreerd in het dier terechtkomen.
Ook in bodems zijn microplastics terug te vinden, bijvoorbeeld via slib uit waterzuiveringsinstallaties dat als meststof op akkers wordt gebruikt. Daar kunnen ze de bodemstructuur en waterhuishouding veranderen en zo het bodemleven en planten beïnvloeden.
Van water naar ons bord
Doordat vissen, schelpdieren en andere dieren plastic binnenkrijgen, belanden de deeltjes uiteindelijk ook bij mensen op het bord. Onderzoekers vinden microplastics in zeezout, drinkwater en zelfs in de lucht die we inademen. De mogelijke gezondheidseffecten bij langdurige blootstelling worden nog onderzocht, maar het is duidelijk dat hoe minder plastic in het milieu terechtkomt, hoe beter voor mens én natuur.
Hoe kun je zelf plastic in cosmetica vermijden?
Let op de ingrediëntenlijst
Wie de impact van zijn badkamer op het milieu wil verkleinen, kan beginnen met etiketten lezen. Vermijd producten met termen als polyethyleen, polyethylene, polypropylene, polymethacrylate, acrylates copolymer of nylon. Er zijn steeds meer merken die expliciet aangeven dat hun producten vrij zijn van microplastics en andere synthetische polymeren.
Kies voor eenvoudige en natuurlijke formules
Producten met een korte, begrijpelijke ingrediëntenlijst bevatten vaak minder onnodige toevoegingen. Een milde zeep, vaste shampoo of een olie zonder lange lijst hulpstoffen is meestal minder belastend voor het milieu. Bovendien heb je in de praktijk vaak minder verschillende producten nodig dan de reclame ons doet geloven. Door bewust te kiezen, verlaag je niet alleen je eigen plasticverbruik, maar draag je ook bij aan schonere rivieren, zeeën en ecosystemen.
