Wat is ontharden van je tuin precies
Ontharden betekent dat je stenen, tegels en beton uit je tuin verwijdert en vervangt door aarde, planten en eventueel water. In Nederlandse steden zijn veel tuinen volledig bestraat. Dat is praktisch, maar slecht voor het lokale klimaat, de waterhuishouding en de biodiversiteit. Door te ontharden maak je van een ‘mini-parkeerplaats’ weer een stukje natuurlijke bodem.
Bij ontharden draait het niet alleen om esthetiek. Iedere tegel die je eruit haalt, heeft effect op temperatuur, waterafvoer, luchtkwaliteit en het leven in de bodem. Juist op de schaal van een rijtjestuin of balkon kun je verschil maken.
Koelte in de hitte: minder hittestress
Stenen en asfalt slaan overdag warmte op en geven die langzaam weer af. Daardoor blijft het in versteende wijken ’s avonds lang warm. Planten en vochtige bodem werken precies andersom: ze absorberen zonlicht, verdampen water en koelen zo de omgeving. Dit proces heet verdampingskoeling.
Wanneer jij een deel van je tuin onthardt, verlaag je lokaal de gevoelstemperatuur. Dat lijkt misschien minimaal, maar opgeteld over een hele straat met voor- en achtertuinen kan het meerdere graden schelen tijdens een hittegolf. Vooral kwetsbare groepen zoals ouderen profiteren hiervan, omdat de nachten minder benauwd worden.
Wateropvang: je tuin als spons
Minder water op straat
Bij hoosbuien kan het riool de hoeveelheid regenwater vaak niet aan. Tegeltuinen voeren water snel af, waardoor straten blank komen te staan. Een ontharde tuin neemt regen op als een spons. Het water zakt in de bodem, wordt tijdelijk vastgehouden en komt geleidelijk weer beschikbaar voor planten en grondwater.
Zo ontlast je het riool en verklein je de kans op lokale wateroverlast. Zeker in dichtbebouwde wijken kan een netwerk van groene tuinen het verschil maken tussen natte voeten en droge stoepen.
Regenwater als hulpbron
Opgevangen regenwater helpt je tuin door droge periodes heen. Planten met diepere wortels bereiken het vocht dat in de bodem opgeslagen is. Daardoor hoeven bewoners minder te sproeien met drinkwater, wat weer energie en grondstoffen bespaart die nodig zijn voor waterzuivering.
Meer leven: biodiversiteit en bodem
Onder een laag tegels is de bodem vrijwel dood. Er komt geen zuurstof bij, regenwater dringt niet door en temperatuurverschillen zijn extreem. Zodra je onthardt, keert het bodemleven terug: wormen, schimmels en insecten breken organisch materiaal af en maken voedingsstoffen vrij voor planten.
Bloeiende planten trekken bijen, vlinders en andere bestuivers aan. Struiken en inheemse beplanting bieden schuilplaatsen voor vogels en egels. Je tuin wordt zo onderdeel van een groen netwerk in de stad, een ecologische snelweg waarlangs soorten zich kunnen verplaatsen.
Een circulaire én klimaatvriendelijke keuze
Ontharden van je tuin past binnen een circulaire economie. Oude tegels kun je hergebruiken als stapelrand voor een verhoogde border of als basis voor een regentonplatform, in plaats van ze weg te gooien. Door meer groen te plaatsen, vergroot je bovendien de opname van CO₂ en fijnstof in je directe leefomgeving, hoe klein dat effect per tuin ook lijkt.
Zo wordt jouw tuin een kleine klimaataanpassing: koeler, veerkrachtiger bij extreme regen én rijker aan leven. Een praktische, zichtbare stap waarmee elke stadsbewoner het lokale klimaat een handje kan helpen.
