Wat gebeurt er als tuinen veranderen in steen
In steeds meer Nederlandse straten verdwijnen planten, struiken en bomen uit de tuin. Daarvoor in de plaats komen tegels, grind en houten schuttingen. Dit lijkt onderhoudsarm en netjes, maar heeft een onverwacht grote invloed op het lokale klimaat in jouw straat.
Een groene tuin werkt als een spons en een natuurlijke airco. Planten vangen regenwater op, laten het langzaam in de bodem zakken en koelen de omgeving door verdamping. Zodra die planten verdwijnen, houdt de wijk minder water vast en warmt de buurt sneller op, vooral tijdens warme en droge perioden.
De hitte-eilanden in woonwijken
In versteende wijken ontstaat een zogenoemd hitte-eilandeffect. Materialen als beton, baksteen en tegels nemen overdag warmte op en geven die in de avond en nacht langzaam weer af. Waar veel groen is, gebeurt precies het omgekeerde: bladeren zorgen voor schaduw en bomen en planten verdampen water, waardoor de omgevingstemperatuur daalt.
Waarom jouw tuin temperatuurverschillen veroorzaakt
Onderzoek in Nederlandse steden laat zien dat het in versteende buurten op een zomerse dag wel enkele graden warmer kan zijn dan in groene buurten. Die paar graden maken veel uit voor hoe je je voelt. Slaapcomfort, concentratie en zelfs bloeddruk reageren op zulke temperatuurverschillen. Een enkele tuin lijkt misschien onbelangrijk, maar veel kleine tuinen samen bepalen het microklimaat in de hele straat.
Effect op mens en natuur
Hoge temperaturen in versteende wijken hebben directe gevolgen voor bewoners. Ouderen, jonge kinderen en mensen met hart- en vaatziekten zijn extra kwetsbaar voor hitte. Daarnaast raakt de lokale biodiversiteit verstoord. Vogels, insecten, egels en bodemleven verliezen schuilplekken, voedsel en nestgelegenheid. Een straat vol stenen is voor veel soorten simpelweg onleefbaar.
Verstening, neerslag en wateroverlast
Niet alleen warmte, ook regen gedraagt zich anders in een versteende straat. Bij een bui kan water in een groene omgeving rustig de bodem inzakken. Tegels en asfalt laten dat niet toe: regen stroomt snel naar het riool of hoopt zich op in laaggelegen delen. Daardoor neemt de kans op wateroverlast toe, juist in wijken met weinig groen.
Voor het riool betekent dit piekbelasting tijdens hevige buien. Bij extreme neerslag kan het systeem het water niet aan, waardoor straten blank komen te staan. Groene tuinen helpen dit af te remmen: elke vierkante meter aarde, gras of beplanting die niet is dichtgelegd, vermindert de druk op het riool.
Hoe je met kleine stappen jouw straat koeler maakt
Het interessante aan het lokale klimaat is dat je er direct invloed op hebt. Je hoeft geen hectare bos aan te planten om verschil te maken. Een paar tegels eruit en een strook beplanting terugplaatsen levert al extra schaduw en wateropvang op. Een klimplant tegen de schutting of gevel koelt de muur en biedt voedsel en schuilplek voor insecten en vogels.
Wanneer meerdere buren meedoen, wordt het effect zichtbaar en voelbaar. De straat warmt minder snel op, regenwater kan beter weg en er ontstaat meer ruimte voor natuur tussen de huizen. Zo wordt een saaie, versteende wijk stap voor stap een leefbare, klimaatvriendelijke omgeving.
