De stille crisis van de bijen
In de natuur speelt elke soort zijn rol, maar sommige soorten zijn belangrijker dan anderen voor het functioneren van ecosystemen. De bij is daar een duidelijk voorbeeld van. De afname van het aantal bijen vormt wereldwijd een groeiend probleem. Deze kleine beestjes zijn namelijk van onschatbare waarde voor de bestuiving van gewassen en wilde planten. Toch lijkt hun populatie kleiner te worden. Wat is de oorzaak en vooral: wat kunnen wij doen om dit tij te keren?
Oorzaken van de bijensterfte
Gebruik van pesticiden
Een van de belangrijkste oorzaken van bijensterfte is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw. Pesticiden zoals neonicotinoïden verstoren het zenuwstelsel van bijen, met als gevolg desoriëntatie, verzwakking en sterfte.
Habitatverlies
Door industrialisatie en intensieve landbouw verdwijnen steeds meer bloemrijke weilanden, heggen en natuurlijke nestelplaatsen. Hierdoor vinden bijen minder voedsel en onderdak, wat hun overlevingskansen beperkt.
Klimaatverandering
Veranderingen in temperatuur en neerslag beïnvloeden het bloeiseizoen van planten, wat het voedselaanbod van bijen in de war kan schoppen. Daarnaast kunnen extreme weersomstandigheden schadelijk zijn voor hun nesten en leefgebied.
Ziekten en parasieten
De varroamijt is een parasiet die honingbijen verzwakt doordat hij zich voedt met hun lichaamsvloeistoffen. Daarnaast verspreidt deze mijt virussen die hele bijenvolken kunnen uitroeien.
Wat kunnen wij doen?
Meer biodiversiteit in eigen tuin
Je hoeft geen imker te zijn om bijen te helpen. Door in je tuin of op je balkon bloemen te planten die aantrekkelijk zijn voor bijen — zoals lavendel, zonnehoed en klaver — geef je ze toegang tot nectar en stuifmeel. Laat delen van je tuin ook wat 'wild' zodat solitaire bijen nestplekken vinden.
Kies voor biologische producten
Biologische landbouw gebruikt geen schadelijke pesticiden. Door biologische groenten, fruit en honing te kopen, steun je een landbouwsysteem dat vriendelijker is voor bijen en andere bestuivers.
Ondersteun lokale initiatieven
Er zijn steeds meer projecten gericht op het behoud van bijenpopulaties. Denk aan stadsimkerijen, educatieprogramma’s en het aanleggen van bijenhotels. Vrijwilligers kunnen vaak helpen bij het onderhoud of educatie rondom bijen.
Bewustwording verspreiden
Hoe meer mensen weten over de problemen waar bijen mee te maken hebben, hoe groter de kans op verandering. Vertel erover, deel informatie online of steun organisaties die zich inzetten voor het behoud van bestuivers.
De rol van bijen in een duurzame economie
Bijen zijn een onmisbare schakel in een duurzame en circulaire economie. Ze houden ecosystemen in balans en zorgen voor de voortplanting van talrijke gewassen. Door nu actie te ondernemen, verzekeren we onszelf van een gezondere natuur én een duurzamere toekomst.
