Wat zijn urban heat islands?
Urban heat islands (UHI’s), ook wel stedelijke hitte-eilanden genoemd, zijn gebieden in steden die significant warmer zijn dan omliggende landelijke gebieden. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door de manier waarop steden zijn ontworpen en gebouwd. Materialen zoals beton en asfalt slaan warmte vast, terwijl een gebrek aan bomen en groen ervoor zorgt dat deze warmte niet goed wordt afgevoerd. Dit heeft directe gevolgen voor het lokale klimaat en de leefbaarheid van stedelijke gebieden.
Hoe ontstaan stedelijke hitte-eilanden?
Het effect van stedelijke infrastructuur
De belangrijkste oorzaak van urban heat islands is het gebruik van hitte-absorberende materialen in de stedelijke omgeving. Gebouwen, wegen en trottoirs nemen zonnewarmte op en houden deze vast, waardoor de omgevingstemperaturen stijgen. Overdag accumuleert deze warmte en ‘s nachts wordt deze langzaam vrijgegeven, wat leidt tot hogere temperaturen die aanhouden.
Beperkte vegetatie
In steden is vaak weinig ruimte voor bomen, grasvelden en andere natuurlijke vegetatie. Planten helpen normaal gesproken om warmte te reduceren via een proces dat evapotranspiratie wordt genoemd. Zonder voldoende groen kan een stedelijke omgeving de warmte niet effectief koelen.
Menselijke activiteiten
Hoge niveaus van energieverbruik en menselijke activiteiten, zoals verkeer en industriële processen, versterken het UHI-effect. Deze bronnen van warmte worden vaak onderschat, maar dragen bij aan een warmer stedelijk klimaat.
Wat zijn de gevolgen van urban heat islands?
Gezondheidseffecten
Verhoogde temperaturen in steden kunnen schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid van inwoners. Ouderen, jonge kinderen en mensen met bestaande gezondheidsproblemen lopen het meeste risico tijdens hittegolven, die door UHI’s aanzienlijk verergerd kunnen worden. Dit kan leiden tot uitdroging, een verhoogd risico op een zonnesteek en zelfs sterfte.
Hogere energiekosten
In warme steden stijgt de vraag naar airconditioning, wat leidt tot een hoger energieverbruik. Dit verhoogt niet alleen energiekosten voor huishoudens en bedrijven, maar verhoogt ook de uitstoot van broeikasgassen, wat het klimaatprobleem verder verergert.
Negatieve effecten op de natuur
Steden met extreme hitte kunnen ook schadelijk zijn voor de lokale flora en fauna. Sommige planten en dieren kunnen zich moeilijk aanpassen aan de hoge temperaturen, wat hun overlevingskansen vermindert.
Hoe kunnen we stedelijke hitte-eilanden aanpakken?
Meer groen in steden
Het aanplanten van bomen en het toevoegen van groen op daken en muren kan helpen om het stedelijke microklimaat te verbeteren. Zo zorgen bomen niet alleen voor schaduw, maar ook voor verkoeling via evapotranspiratie.
Het gebruik van reflectieve materialen
Reflecterende bouwmaterialen, zoals witte daken of reflecterend asfalt, kunnen bijdragen aan het verminderen van de opwarming van stedelijke gebieden. Deze materialen reflecteren meer zonlicht in plaats van het vast te houden.
Stimuleer duurzame stadsplanning
Gemeentes en stedenbouwkundigen kunnen duurzaam stedelijk ontwerp en infrastructuur bevorderen, bijvoorbeeld door het toevoegen van parken of groene transportoplossingen. Het creëren van schaduwrijke fietspaden of het bevorderen van waterdoorlatende bestrating zijn andere nuttige maatregelen.
