Wat is een hittegolf?
Een hittegolf is een periode van aanhoudend warm weer die aan specifieke criteria moet voldoen. In Nederland spreken we van een officiële hittegolf als de temperatuur op vijf aaneengesloten dagen boven de 25 graden Celsius ligt, waarvan er minimaal drie dagen boven de 30 graden moeten uitkomen. Deze waarnemingen worden gedaan op het KNMI-station in De Bilt, dat als ijkpunt voor het hele land geldt.
Hoe ontstaat een hittegolf?
Een hittegolf ontstaat meestal door een stabiel hogedrukgebied dat zich over een regio nestelt. Dit hogedrukgebied zorgt ervoor dat er weinig tot geen bewolking is en dat warme lucht niet wegkan. Bij aanvoer van lucht uit het zuiden of zuidoosten, bijvoorbeeld vanuit Spanje of Noord-Afrika, kunnen de temperaturen snel oplopen. Deze warme lucht wordt nog verder opgewarmd als het in Nederland blijft hangen en er geen regen of wind is om de boel af te koelen.
Waarom komen hittegolven vaker voor?
Door klimaatverandering stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde. Hierdoor worden de zomers in Nederland steeds warmer en neemt de kans op hittegolven toe. In de afgelopen decennia zijn hittegolven niet alleen frequenter geworden, maar duren ze ook langer en worden ze intenser. Waar een hittegolf voorheen zeldzaam was, komt deze tegenwoordig regelmatig voor in de zomermaanden, wat gevolgen heeft voor mens, natuur en infrastructuur.
Effecten op de natuur
Langdurige hitte kan leiden tot droogte, waardoor planten verdrogen en gewassen mislukken. Ook dieren kunnen last hebben van hittegolven door een gebrek aan water en voedsel. Sommige ecosystemen raken uit balans, wat langdurige gevolgen kan hebben voor biodiversiteit en natuurlijke processen.
Gevolgen voor de mens
Mensen kunnen gezondheidsklachten krijgen door de extreme warmte. Vooral ouderen, kinderen en mensen met een zwakke gezondheid lopen risico op uitdroging, hitteuitputting of zelfs een hitteslag. Ook nemen arbeidsproductiviteit en slaapkwaliteit af tijdens hete periodes. In stedelijke gebieden wordt het extra warm door het zogenaamde 'hitte-eilandeffect', waarbij beton en asfalt de warmte vasthouden.
Wat kunnen we doen tegen hittegolven?
Hoewel we het weer niet kunnen beheersen, kunnen we ons wel aanpassen. Dat kan door steden groener in te richten met meer bomen en parken, die voor verkoeling zorgen. Huishoudens kunnen investeren in zonwering, isolatie en verkoelingssystemen. Op grotere schaal moeten we de uitstoot van broeikasgassen terugdringen om verdere opwarming van de aarde te beperken en daarmee ook het aantal extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven.
