Wat maakt een tuin klimaatadaptief
Een klimaatadaptieve tuin is een tuin die is ingericht om beter om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering. Denk aan hevige regenbuien, langere droogteperiodes en hittegolven. In plaats van deze extremen te bestrijden, werkt de tuin met het weer mee. Water krijgt de ruimte om de bodem in te trekken, planten kunnen tegen een stootje en verharding wordt zo veel mogelijk beperkt.
In een klassieke, grotendeels betegelde tuin stroomt regenwater snel richting riool. Bij hoosbuien raakt dat riool overbelast, met wateroverlast in straten en kelders als gevolg. Tegelijkertijd droogt een betegelde tuin in de zomer razendsnel uit en warmt hij sterk op. Een klimaatadaptieve tuin doet precies het omgekeerde: hij houdt water vast waar het valt en biedt koelte en schaduw.
De rol van bodem en beplanting
De basis van een klimaatadaptieve tuin ligt onder je voeten. Een levende, luchtige bodem kan veel meer water opnemen dan een dichtgeslagen of sterk bemeste grond. Door verharding te verwijderen en de bodem te verbeteren met organisch materiaal, zoals compost of bladmulch, creëer je een spons die regenwater opneemt en langzaam weer afgeeft aan planten.
Minstens zo belangrijk is de keuze van beplanting. Planten met diepe wortels, zoals siergrassen en vaste planten uit droge prairies, kunnen beter tegen droogte en helpen de bodem te stabiliseren. Inheemse soorten zijn vaak goed aangepast aan lokale omstandigheden en bieden tegelijk voedsel en schuilplaatsen voor insecten en vogels. Een mix van bomen, struiken, vaste planten en bodembedekkers zorgt voor verschillende lagen, waardoor de tuin koeler blijft en minder snel uitdroogt.
Praktische stappen om zelf te starten
Vervang tegels door groen
De meest impactvolle stap is het weghalen van tegels. Elke tegel die je vervangt door beplanting of halfopen verharding, helpt water beter de grond in te trekken. Begin klein: een strook langs de gevel, een groene border rond het terras of een smalle strook tussen oprit en erfgrens. Hoe meer open bodem, hoe beter de tuin kan functioneren als spons.
Laat regenwater de tuin in
Regenwater is schoon en gratis, maar verdwijnt in veel tuinen direct in het riool. Door een regenpijp af te koppelen en het water via een gootje of wadi naar een lager gelegen deel van de tuin te leiden, benut je dit water optimaal. Een wadi is een ondiepe, met planten begroeide verlaging waar water tijdelijk kan blijven staan en langzaam in de bodem zakt. Dit voorkomt piekbelasting van het riool en helpt de grondwatervoorraad aan te vullen.
Creëer schaduw en verkoeling
Hittestress neemt toe in versteende woonwijken. Een boom of een pergola met klimplanten kan de gevoelstemperatuur in de tuin aanzienlijk verlagen. Blad zorgt voor natuurlijke airco: het verdampt water en werpt schaduw, waardoor stenen en gevels minder opwarmen. Kies bij voorkeur bladverliezende soorten, zodat de zon in de winter nog wel je huis kan opwarmen.
Meer biodiversiteit als bijeffect
Een klimaatadaptieve tuin gaat niet alleen over water en hitte, maar levert ook winst op voor de natuur. Door tegels in te ruilen voor bloemen, struiken en bomen, ontstaat er leefruimte voor bijen, vlinders, vogels en kleine zoogdieren. Planten die in verschillende seizoenen bloeien of bessen dragen, zorgen ervoor dat er het hele jaar door iets te halen valt. Zo wordt een tuin niet alleen beter bestand tegen klimaatverandering, maar ook een klein ecosysteem dat meehelpt om de stad of wijk groener en veerkrachtiger te maken.
