Wat gebeurt er in een versteende tuin?
Een versteende tuin is een tuin waarin tegels, grind en beton de overhand hebben en planten nauwelijks een rol spelen. Dit lijkt onderhoudsarm en praktisch, maar heeft een duidelijke impact op het lokale klimaat in jouw straat. De materialen in een versteende tuin nemen overdag veel warmte op en geven die langzaam weer af. Daardoor blijft het langer warm, ook als de zon al onder is.
Planten en bodem daarentegen werken als een natuurlijke airco. Ze verdampen water, zorgen voor schaduw en laten regenwater de grond in zakken. In een versteende tuin ontbreekt die verkoelende werking vrijwel volledig.
Hittestress in de wijk
Als meerdere buren kiezen voor een volledig betegelde tuin, ontstaat er een zogenoemd hitte-eiland: een plek waar de temperatuur merkbaar hoger ligt dan in een groenere omgeving. Op hete zomerdagen kan het in zo’n versteende wijk tot enkele graden warmer zijn dan in een straat met veel bomen, struiken en open grond.
Die extra warmte merk je vooral ’s avonds en ’s nachts. De stenen blijven warmte uitstralen, waardoor woningen minder goed afkoelen. Dit kan zorgen voor slapeloze nachten, extra gebruik van airco’s en ventilatoren en meer gezondheidsklachten bij ouderen en mensen met hart- en longproblemen.
Versteende tuinen en extreme neerslag
Niet alleen hitte, maar ook regen wordt beïnvloed door versteende tuinen. Bij een hevige bui kan regenwater op tegels nergens in de grond wegzakken. Het stroomt direct naar het riool of blijft tijdelijk op straat staan. Als veel tuinen in een wijk versteend zijn, raakt het riool sneller overbelast. Dat vergroot de kans op wateroverlast, ondergelopen kelders en schade aan woningen.
In een groene tuin wordt een groot deel van het regenwater vastgehouden in de bodem, tussen plantenwortels en in de beplanting zelf. Zo wordt het water geleidelijk afgegeven en ontstaat er minder piekbelasting op het riool.
Effect op natuur en biodiversiteit
Een versteende tuin is voor veel dieren simpelweg onbewoonbaar. Vogels vinden minder insecten, egels geen schuilplaatsen en bestuivers zoals bijen en vlinders nauwelijks nectar. Op wijkniveau betekent dit dat de lokale biodiversiteit duidelijk afneemt, zeker als ook openbare ruimte sterk versteend is.
Groene tuinen bieden daarentegen voedsel, dekking en variatie. Zelfs een paar vierkante meter bloemrijk groen kan al fungeren als stapsteen voor insecten en vogels die door de stad of het dorp trekken.
Kleine stappen naar een koeler microklimaat
Tegels eruit, leven erin
Je hoeft je tuin niet volledig te veranderen om het lokale klimaat te helpen. Enkele tegels vervangen door beplanting of een smalle groenstrook langs de gevel kan al verschil maken. Elke vierkante meter aarde die weer zichtbaar wordt, helpt om regenwater op te vangen en hittestress te verminderen.
Schaduw en slimme beplanting
Klimplanten tegen een muur, een kleine boom of struiken zorgen voor schaduw en verkoeling. Door inheemse soorten te kiezen, help je ook de lokale insecten- en vogelpopulaties. Zo verandert je tuin stap voor stap van een warmte-eiland in een kleine klimaatbuffer, met merkbare voordelen voor je hele straat.
